5 เทคนิคการตั้งศูนย์ชิ้นงานบนเครื่องกลึง (Lathe) ที่ช่างมือใหม่ต้องรู้

buy used industrial equipment, industrial equipment mechanic, industrial equipment used, industrial machinery mechanic jobs, industrial machinery mechanics, industrial machinery mechanics and maintenance workers, industrial machinery mechanics job description, industrial machinery mechanics salary, industrial mechanic,

⚙️ 5 เทคนิคพิชิตความกลม! คู่มือตั้งศูนย์ชิ้นงานบนเครื่องกลึง (Lathe) สำหรับช่างมือใหม่ (พร้อมขั้นตอนปฏิบัติจริง)

"ความแม่นยำ" คือหัวใจของการกลึง และทุกอย่างเริ่มต้นที่การ "ตั้งศูนย์ชิ้นงาน" อย่างถูกต้อง การตั้งศูนย์ที่ผิดพลาดเพียงเล็กน้อยอาจทำให้งานเสียทั้งชิ้น บทความนี้ได้รวบรวม 5 เทคนิคสำคัญ ในการตั้งศูนย์ชิ้นงานที่ใช้บ่อยที่สุดบนเครื่องกลึง ตั้งแต่การใช้หัวจับ 3 จับ ไปจนถึงการตั้งศูนย์ที่ซับซ้อนด้วยหัวจับ 4 จับอิสระ พร้อมเน้นย้ำขั้นตอนปฏิบัติแบบ Step-by-Step ที่ช่างมือใหม่สามารถฝึกฝนตามได้ทันที เพื่อให้ได้ชิ้นงานที่ กลมและร่วมศูนย์ ในระดับไมโครเมตร

---

1. การตั้งศูนย์ด้วยหัวจับ 3 จับฟันพร้อม (3-Jaw Chuck - Self-Centering)

หลักการและการปฏิบัติ (เน้นความง่าย):

• หลักการ: หัวจับ 3 จับ (Three-Jaw Chuck) ถูกออกแบบมาให้ฟันจับทั้งสามซี่เคลื่อนเข้าออกพร้อมกัน ทำให้ชิ้นงานทรงกลมเกือบทั้งหมดถูกตั้งศูนย์โดยอัตโนมัติ

• ขั้นตอนปฏิบัติ:

  1. ทำความสะอาด: ทำความสะอาดผิวชิ้นงานและฟันจับให้ปราศจากเศษโลหะ

  2. จับยึด: วางชิ้นงานในตำแหน่งที่ต้องการ (ให้มีส่วนยื่นออกจากฟันจับน้อยที่สุดตามความเหมาะสมของงาน) แล้วใช้ประแจขันหัวจับ (Chuck Key) ขันให้แน่น

  3. ตรวจสอบ (สำคัญ): (แนะนำให้มีรูปภาพ/วิดีโอ) แม้จะเป็น Self-Centering แต่ควรตรวจสอบความแม่นยำด้วย นาฬิกาวัด (Dial Indicator) โดยหมุนหัวจับช้า ๆ แล้วสังเกตค่าการแกว่ง (Runout) หากค่าอยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับได้ก็พร้อมกลึง

2. การตั้งศูนย์ด้วยหัวจับ 4 จับฟันอิสระ (4-Jaw Chuck - Independent Jaw)

หลักการและการปฏิบัติ (เน้นความแม่นยำและทักษะ):

• หลักการ: หัวจับ 4 จับ (Four-Jaw Chuck) ฟันจับแต่ละซี่สามารถเคลื่อนที่ได้อย่างอิสระ ทำให้สามารถจับชิ้นงานที่มีรูปร่างผิดปกติ (เช่น สี่เหลี่ยม, วงรี) และใช้สำหรับการตั้งศูนย์ชิ้นงานทรงกลมที่ต้องการความแม่นยำสูงกว่า 3 จับ

• ขั้นตอนปฏิบัติ:

  1. จับยึดหยาบ: ขันฟันจับทั้งสี่ให้ชิ้นงานอยู่กลางคร่าว ๆ ด้วยสายตา

  2. ตั้งศูนย์ละเอียดด้วยนาฬิกาวัด: (แนะนำให้มีรูปภาพ/วิดีโอ) ติดตั้งนาฬิกาวัดบนแท่นมีดกลึง (Tool Post) โดยให้เข็มสัมผัสผิวชิ้นงาน

  3. ปรับแก้: หมุนหัวจับไป 4 ตำแหน่ง (ทุก 90 องศา) จดค่าที่อ่านได้ และปรับแก้โดยการ คลายฟันจับด้านที่มีค่าแกว่งสูง (Runout High) แล้ว ขันฟันจับตรงข้าม (Opposite Jaw) เข้าเล็กน้อย ทำซ้ำจนค่าการแกว่งน้อยที่สุด (ใกล้เคียงศูนย์มากที่สุด)

3. เทคนิคการใช้ "ชอล์ก/ปากกา" ช่วยตั้งศูนย์ชิ้นงานยาว (Visual Centering for Long Stock)

หลักการและการปฏิบัติ (เน้นการปฏิบัติที่รวดเร็ว):

• หลักการ: เป็นการตั้งศูนย์ชิ้นงานยาว ๆ ที่ยื่นออกมาจากหัวจับ เพื่อลดการแกว่งตัวก่อนการยันศูนย์ท้ายแท่น หรือใช้ก่อนเริ่มตั้งศูนย์ละเอียดด้วยนาฬิกาวัด

• ขั้นตอนปฏิบัติ:

  1. เดินเครื่อง: เดินเครื่องกลึงด้วยความเร็วรอบต่ำ (RPM ต่ำ)

  2. แตะชอล์ก: (แนะนำให้มีรูปภาพ/วิดีโอ) นำชอล์ก หรือปากกามาร์กเกอร์สีเข้ม (ยึดกับแท่นมีดกลึง) ค่อย ๆ แตะเข้ากับผิวชิ้นงานที่กำลังหมุน

  3. สังเกต: หากชิ้นงานไม่ร่วมศูนย์จริง ชอล์กจะแตะได้เฉพาะจุดที่นูนที่สุดเท่านั้น

  4. ปรับแก้: ปรับฟันจับ (หากใช้ 4 จับ) หรือใช้ เหล็กรอง/แผ่นรอง (Shim) เข้าไปที่ตำแหน่งที่ไม่โดนชอล์ก (ตำแหน่งที่บุ๋ม) เพื่อดันชิ้นงานให้เข้าสู่ศูนย์กลาง

4. การใช้ยันศูนย์ท้ายแท่นและห่วงพา (Using Tailstock Center and Drive Dog)

หลักการและการปฏิบัติ (เน้นงานกลึงระหว่างศูนย์):

• หลักการ: เป็นวิธีการจับยึดสำหรับการกลึงที่ต้องการความร่วมศูนย์สูงสุดตลอดแนวความยาว โดยใช้ยันศูนย์ (Center) ที่หัวแท่นและท้ายแท่นเป็นตัวกำหนดศูนย์กลางของชิ้นงาน

• ขั้นตอนปฏิบัติ:

  1. เจาะนำศูนย์: เจาะรูนำศูนย์ (Center Drill) ที่ปลายชิ้นงานทั้งสองด้าน

  2. ยึดห่วงพา: ยึดห่วงพา (Drive Dog) เข้ากับชิ้นงานด้านหัวแท่น

  3. ยันศูนย์: ติดตั้งชิ้นงานระหว่างยันศูนย์หัวแท่นและยันศูนย์ท้ายแท่น (โดยใช้ห่วงพาเป็นตัวส่งกำลังหมุน)

  4. ขันยันศูนย์: ขันยันศูนย์ท้ายแท่นให้แน่นพอดี ไม่แน่นหรือหลวมจนเกินไป (ตรวจสอบโดยการหมุนชิ้นงานด้วยมือ)

5. การตั้งศูนย์มีดกลึง (Tool Centering)

หลักการและการปฏิบัติ (เน้นความสูงของปลายมีด):

• หลักการ: ไม่ใช่แค่ชิ้นงานที่ต้องอยู่ศูนย์กลาง แต่ปลายคมตัดของมีดกลึง (Cutting Edge) ก็ต้องอยู่ แนวระดับเดียวกับศูนย์กลางของชิ้นงาน (On-Center or Center Height) เพื่อให้การตัดมีประสิทธิภาพสูงสุดและลดแรงกระทำ

• ขั้นตอนปฏิบัติ:

  1. ใช้ยันศูนย์ตาย (Dead Center): (แนะนำให้มีรูปภาพ/วิดีโอ) เลื่อนแท่นมีดกลึงเข้ามาใกล้ปลายแหลมของยันศูนย์ตายที่ท้ายแท่น

  2. ปรับระดับ: ปรับความสูงของมีดกลึงให้ปลายคมตัด เท่ากับปลายแหลมของยันศูนย์ตาย พอดี โดยใช้เหล็กรองมีด (Shim) หากจำเป็น

  3. ตรวจสอบ: หากระดับความสูงถูกต้อง เวลาที่กลึงผิวหน้า (Facing) จะต้องไม่มีติ่งหรือจุก (Nipple) เหลืออยู่ตรงกลางชิ้นงาน

---

🛠️ เครื่องมือกล (Machine Tools)	เครื่องกลึง, Lathe, เครื่องมือกล, งานกลึง, ช่างกล	Lathe Machine, Machining, Machine Shop, Turning
📐 เทคนิคการตั้งค่า (Setup/Technique)	ตั้งศูนย์ชิ้นงาน, ตั้งมีดกลึง, ความแม่นยำ, ร่วมศูนย์, การจับยึด	Workpiece Centering, Tool Setup, Precision, Concentricity, Workholding
🔩 อุปกรณ์จับยึด (Chucks/Accessories)	หัวจับ 3 จับ, หัวจับ 4 จับ, นาฬิกาวัด, Dial Indicator, ยันศูนย์	3-Jaw Chuck, 4-Jaw Chuck, Dial Gauge, Tailstock Center
🎓 ระดับทักษะ (Skill Level)	ช่างมือใหม่, เทคนิคช่าง, คู่มือปฏิบัติ, ฝึกฝนงานกลึง	Beginner Machinist, Lathe Tips, How-To Guide, Practical Steps